Dünya kültür mirasının korunması ve müzeciliğin tanıtılması amacıyla Uluslararası Müzeler Konseyi: 18-24 Mayıs haftasını Uluslararası; “Müzeler Günü ve Haftası” olarak kutlamaktadır.
18 Mayıs günü, ülkemizde: “Müzeler Günü” olarak kutlanılmaya başlamıştır.
Müzeler; sanat, bilim, tarih ve kültürle ilgili eserlerin korunup sergilendiği, tanıtıldığı yerlerdir. Geçmişle aramızda köprüler kuran, tarihin yaşayan tanıklarıdır müzeler. Müzeler, insanların iletişim becerisini artırır. Geçmişe güven duymasını sağlar.
Araştırma ve koruma yönü zenginlik katar müzeye. İslami eserler müzesi, resim müzesi, heykel müzesi, sanat müzesi, oyuncak müzesi, mumya müzesi gibi müze çeşitleri vardır.
Bilimi sevdirmenin yolu müzelerden geçer. Uygulamalı yapılan atölye çalışmaları, okullardan müzelere taşınabilir. ODTÜ’deki bilim ve teknoloji müzesi buna örnektir. Anlayarak öğrenmek için müzeler gereklidir. Öğrenme süreçlerinde önemli bir yer tutar; yaparak yaşayarak öğrenme.
Yaşayarak öğrenme ortamı sunduğu kadar, araştırma ortamı da sunar öğrencilere. Drama yöntemi ile laboratuvar ortamında zenginlik kazanır öğrenme.
Müzedeki belgeler sizi yıllar öncesine götürdüğü kadar, geçmişle bugün arasında bağlantı kurmanızı sağlar. Yüzyıllar öncesi Sümer tabletleriyle, günümüzdeki tabletler arasında karşılaştırma yapmanızı sağlar.
Bu anlamda yüzyılları birbirine bağlar müzeler.
Müzeler toplumun aydınlanması ve geçmişle gelecek arasında bağ kurması için çok önemlidir. Planlı yapılan gezilerle çocuklara müze kavramı anlatılabilir. Amaç bilinçli bireyler yetiştirmek olduğu kadar çevreyi tanıyan, hoşgörülü bireyler yetiştirmektir de.
Müzeler, kattığı değerler açısından eğitim dalı olarak da incelenebilir. Estetiksel duyarlılığı geliştirdiği kadar görsel algıyı da geliştirir ve daha duyarlı bireyler olmanızı sağlar. Yaşayarak öğrenme için ebru atölyeleri, tarih okuma atölyeleri, resim atölyeleri gibi çalışmalar yapılabilir.
Tarih müzeleri, arkeoloji müzeleri vardır. Ankara Etnografya Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzesi, bunlara örnektir.
Kurtuluş Savaşı Müzesi, döneminin izlerini taşır. Bu açıdan tarihî değeri çok büyüktür.
Doğa müzesi, Avrupa’nın birçok yerinde gördüğüm eşsiz müzelerdendir. İnsanların antropolojisini anlatan müzelerdir. Bunun yanında başka canlıların yaşamları da anlatılmaktadır. Viyana’daki ‘Doğa Tarihi Müzesi’ndeki dinozorlar, mamut ve mamut kemikleri bunlara örnektir.
Ülkemizde ilk müze 1846 yılında Ahmet Fethi Paşa tarafından İstanbul’da Aya İrini Kilisesi’nde kurulmuştur. Burası konserler verilecek tanıtılmaya çalışılmıştır. Sahne akustiği ve aydınlatma açısından sahne sanatlarına uygundur. En son burada ‘Sema’ konserini izlemiştim, akustik harikaydı.
Osman Hamdi Bey tarafından İstanbul Arkeoloji Müzesi zenginleştirilmiştir. Müze bahçesinde arkeoloji, etnografya ve taş eserler sergilenmektedir. Doğal ve tarihi hazinelerle, sanat eserlerini de görebilirsiniz. Mutfak kapları, el işi eşyalar, agoralar, takılar, cam kaplar, gözyaşı şişeleri, taş mozaik ve elbiseler bunlardan bazılarıdır.
Halit Eldem Bey tarafından ‘Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ açılmıştır. Hat, tensip gibi eserleri görebilirsiniz müzede.
1924 yılında Topkapı Sarayı Müzesi açılmıştır. Sarayın içinde ve dışında eserler sergilenmektedir. Silahlar ve Harem bölümü meşhurdur. Ayrıca kitaplara konu olan efsanevi Kaşıkçı Elması da buradadır.
Fatih, Cankurtaran mevkiinde bulunan Büyük Saray Mozaikleri Müzesi’nde sergilenen eserler M.S. 450-550 tarihleri arasındaki eserlerdir. Geniş bir alana sahip olan müzede farklı mozaikleri görmeniz mümkündür. Zengin çalışmalarıyla müze görmeye değerdir.
1928 yılında Etnografya Müzesi gibi önemli bir müze açılmıştır. Döneminin en büyük müzelerinden biridir. Günümüzde ise hemen hemen bütün illerimizde müzeler bulunmaktadır. Müzelerimizi dolduran tarihi eserler yapılan arkeolojik kazılarla ortaya çıkmıştır.
Endüstri müzesine, Rahmi Koç Müzesi en güzel örnektir. Arabalarla sanayi devrimi anlatıldığı kadar teknolojinin gelişimi de anlatılmaktadır. Zengin koleksiyonuyla görmeye değer bir müzedir Rahmi Koç Müzesi.
Gülhane Parkı’ndaki İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nde, bilimin gelişmesini görebilirsiniz. İcatlar, saatler, ölçü aletler vs… Saatler, ölçekler gibi konular öğrenciler için önemli olduğu kadar, teknolojinin nasıl değiştiğini de göstermektedir.
Oyuncak Müzesi, geçmişi ayağınıza getirdiği kadar sektörün yıllar içinde ne kadar zenginleştiğini de anlatmaktadır.
Beyoğlu’ndaki Turvak Müzesi, kameraları anlattığı kadar sinema sektörünü araştırma ortamı da sunar. Mumyadan yapılan maketlerle sanatçılara karakterler verilmiştir. Bir bölüme ise dönemin film çekme kameraları konulmuştur.
Kadıköy’e açılan Kemal Sunal Müzesi’nde Türk sinemasının sevilen ismi Kemal Sunal’ın eşyaları sergilenmektedir. Göztepe 60. Yıl Parkı’ndaki alana çok sayıda ziyaretçi gelmiştir.
Panorama 1453 Tarihi Müzesi, Topkapı Kültür Parkı içindedir. İstanbul’un fethini anlatan sergide, top sesleri arasında görsel çalışmalar sergilenmektedir. Sultan Fatih’e daha fazla saygı duyuyorsunuz buradaki atmosferi yaşayınca.
Ediz Hun’un Kaktüs Müzesi Maltepe’dedir. İBB’nin katkılarıyla müzeye dönüşen alanda farklı renkte çiçekli birçok kaktüs vardır.
SEKA Mehmet Ali Kâğıtçı Müzesi, kâğıdın oluşumunu anlattığı kadar, kitap sektörünün geçmişini de anlatmaktadır. Matbaacılığın gelişimini görebilirsiniz bu büyük binada.
Paris’teki Louve Müzesi, zenginliğiyle dikkat çeken diğer müzelerdendir. M.Ö 2. Yüzyılda yapılan Milo Venüs heykeli antik Yunan’ın en beğenilen eserleri arasındadır. Milo Venüs, Roma mitolojisinde Afrodit olarak kabul edilir…
Kahire Müzesi, mumya müzesi olduğu kadar lahitleriyle dünyanın en büyük müzelerinden biriydi. Gezmek için bir gün ayırmak gerekiyordu. Firavunlar Köyü de, yüzyıllar öncesine götüren başka bir açık hava müzesiydi.
Vatikan’daki, Michelangelo’nun eserlerinin bulunduğu Sistinse Şapeli tartışılmayacak güzellikteydi. Vatikan Müzesi’nde görülecek daha birçok sanat eseri vardı.
Roma’daki büyük müzeler, arenalar ve Kolezyum … Bütün ihtişamıyla açık hava müzesi gibidir İtalya.
Persepolis Antik Kenti, kapsadığı alan ve zenginliğiyle dünyanın en büyükleri arasındadır. Bir gününüzü alan müze, tarihi eserler olarak eşsizdir.
Ülkemizdeki açık hava müzeleri de zengindir. Alacahöyük’teki yazıtlar… Girişte sağ ve solda duran aslan heykelleri…
Çorum Müzesi, kraliçesiyle küçümsenmeyecek büyüklüktedir.
Nemrut Milli Parkı’nda bulunan terasın altında bulunan kral heykelleri, bütün ihtişamıyla şehri selamlar…
Gordion Müzesi, zengin kalıntılarıyla tarihe ışık tutar. Gordion Müzesi, Ankara’nın Polatlı ilçesinin Yassıhüyük Köyü’ndedir. Müzede Kral Midas’ın Tümülüs’ü bulunmaktadır. Gordion Antik Kentti de bilinen açık hava müzelerindendir.
Urfa’daki Göbeklitepe, Mardin’deki Hasankeyf… Tartışılmayacak kadar güzeldir.
Hatay’daki mozaik müzesi, Antep’teki Zeugma Müzesi. Mozaik sanatının en değerli eserlerini barındırır.
Amasya’daki mumya müzesi. Mumya müzesi olarak kendisinden övgüyle bahsettirir.
Anadolu’nun yerel müzeleri… Tarihi evleri, avluları, halıları, kilimleri. Aile kültürünü anlatan çiçekli perdeli, kıl çullu, dövme keçeli köy evleri…
Halk kültürünü yaşatan kent müzeleri… İnegöl’deki müzede geleneksel el sanatları, unutulan meslekler, maketlerle anlatılmıştır. Burası öğrencilerin görmesi gereken bir yerdir.
Sanat müzesi olarak en büyüklerden biri olan Pera Müzesi, Frida Kahlo’yu ağırlamıştı yıllar önce. Sonra Rus sanatçıları konuk etmişti. Şimdi de Kaplumbağa Terbiyecisi’ni ağırlıyor. Sinema ve atölye çalışmalarıyla çok şey katmıştır insanlara, Pera Müzesi.
Sanat müzesi olarak İstanbul Modern, en büyüklerden diğeridir. Yıllar önce Antrepolar’da Body Word diye vücut sergisine gitmiştim. Öğrenciler akın akın gelmişti, insan anatomisini anlamak için.
Sonra 2020 yılında Van Gogh sergisine gitmiştim Antrepo 3’de. Sarı Ev’i izlemiştim saatlerce.
SSM Müzesi’nde Rembrandt sergisini ziyaret etmiştim. Fıstıklı Teras’ta yoga derslerine girmiştim. Sabancı ailesi de SSM Müzesi ile sanata çok şey katmıştır. Ağa Han’ın Hazinleri sergisi bunlardan biridir.
Müzelerin tarihi ve bize kattıkları anlata anlata bitmez!…
Müzeler, tarihin sessiz tanıkları olarak önemini her zaman koruyacaktır!…
Neslihan Minel
